Қазақстан ТМД елдерінің бірқатарын IQ көрсеткіші бойынша басып озды, бірақ бәрін емес

Қазақстан әлемнің 126 мемлекеті ішінде орташа IQ деңгейі бойынша 65-орынға ие болды. 2025 жылы қазақстандықтардың көрсеткіші 97,2 баллды құрады, бұл Өзбекстанмен салыстырғанда жоғары және оң қарқынды байқатады. Бұл туралы ranking.kz хабарлайды.

2025 жылы Қазақстандағы орташа IQ көрсеткіші 97,2 балл болып, былтырғы нәтижеден жоғарылады. Мысалы, Өзбекстанда бұл көрсеткіш 96,8 баллға жетіп, алдыңғы жылғы 94,5 баллмен салыстырғанда айтарлықтай өсті.

Әлемдік орташа көрсеткіш — 100 балл. Қазақстан болса бұл алшақтықты біртіндеп қысқартып келеді.

ТМД-дағы жағдай қандай

ТМД елдері арасында Қазақстан өз орнына сенімді кіріп, орташа көрсеткіштен жоғары тұр. Рейтинг келесідей:

• Ресей — 103,2
• Армения — 102,6
• Беларусь — 98,7
• Әзірбайжан — 98,7
• Молдова — 97,3
• Қазақстан — 97,2
• Өзбекстан — 96,8
• Қырғызстан — 94,9
• Тәжікстан — 93,6

IQ көрсеткішінің бірнеше баллға өсуі елдің білім жүйесіндегі және тұрғындардың өмір сүру сапасындағы оң өзгерістерді паш етеді.

Әлемдік көшбасшылар мен аутсайдерлер

2025 жылы ең жоғары IQ нәтижелері мына елдерде тіркелді:

• Қытай
• Жапония
• Оңтүстік Корея
• Иран
• Сингапур

Ал ең төменгі көрсеткіштер келесі елдерде байқалды:

• Габон
• Ангола
• Бенин

Халықтың интеллекті тек биологияға ғана емес, білім сапасына, білімнің қолжетімділігі мен әлеуметтік дамуға да байланысты.

Қазақстандағы IQ деңгейіне не әсер етеді

Мамандар елдегі орташа интеллектке әсер ететін үш негізгі факторды атай алады:

• Білім сапасы — заманауи мектептерге қолжетімділік, мұғалімдердің дайындық деңгейі және цифрлық технологияларды енгізу.
• Әлеуметтік жағдайлар — өмір сүру деңгейі, дұрыс тамақтану, медицина мен мәдени ресурстарға қолжетімділік.
• Ақпараттық орта — интернеттің таралуы, өзін-өзі дамыту мен ғылыми зерттеулер жүргізу мүмкіндігі.

Бұл Қазақстан үшін неге маңызды

Орташа IQ-дің өсуі елдің келешегімен тығыз байланысты. Халықтың интеллекуталдық деңгейінің жоғарылауы:

• инновациялық экономика мен IT-сектордың дамуын;
• халықаралық аренада бәсекеге қабілеттілікті;
• қоғамдағы басқару сапасы мен шешім қабылдау деңгейін;
• қазақстандық студенттер мен мамандардың шетелдегі жетістіктерін арттырады.

Әлемдік үдерістермен салыстырғанда

Егер Қазақстан қазіргі қарқынды сақтай алса, келесі 5–7 жылда ел IQ көрсеткіші бойынша әлемдік орташа деңгейге (100 балл) жақындайды. Бұл білім беру және әлеуметтік саясат саласындағы сәтті реформалардың айғағы болмақ.