Неліктен ай біреу болса да, толысу және қайту құбылысы тәулігіне екі рет қайталанады?

Толысу және қайту құбылысы әлемнің көптеген жағалауларында байқалады. Көптеген адамдар бұл құбылысты Айдың тартылыс күшімен байланыстырады. Бұл расында да солай, бірақ негізгі сұрақ ол құбылыстың неге тәулігіне екі рет болатынында.

Ай мен Күннің тартылыс күші

Ай Жердің серігі болғандықтан, оның тартылыс күші су деңгейінің өзгеруіне басты әсер етеді. Бұл тартылыс судың көтерілуіне, яғни толысуына және кейін қайтуына алып келеді. Дегенмен, күннің де өз тартылыс күші бар, ол да толысу және қайту құбылысына үлес қосады. Күн мен Ай қатар әсер еткенде су деңгейі жоғарырақ көтеріледі және жиі қайтады.

Центрифугалық және гравитациялық күштер

Айдың тартылысы Жердің айналу осін біраз бұрып тұрады, бұл, өз кезегінде, су деңгейінің көтерілуіне әсер етеді. Толғысудың осы екінші толқыны Жердің айналу қозғалыстың центрфугалық күші есебінен болады. Осы екі күштің үйлесуі тәулігіне екі рет су деңгейін өзгертеді.

Географиялық факторлар

Географиялық орналасуына байланысты толысу мен қайту әртүрлі жағалауларда әрқалай байқалуы мүмкін. Кейбір жерлерде бұл құбылыс айқын көрінсе, басқа жерлерде ол керісінше, аздап байқалуы мүмкін. Оған жер бедері, теңіздер мен мұхиттардың тереңдігі және жағалаудың формасы әсер етеді.

Толысу және қайту құбылысының күрделі физикалық және астрономиялық себептерінің бар екендігі анықталды. Айдың және Күннің тартылыс күштері, сондай-ақ Жердің айналу қозғалысы бұл процестің басты компоненттері болып табылады. Географиялық факторлар да маңызды роль атқарады. Осы күшітер мен факторлардың арасындағы күрделі қарым-қатынас тәулігіне екі рет су деңгейінің өзгеруіне алып келеді.